در محیط‌های دندان‌پزشکی، استفاده از ماسک‌های پزشکی تنها یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت حیاتی برای حفاظت از کارکنان، بیماران و محیط درمان است. با توجه به وجود اسپری‌های آلوده و ذرات معلق در هوا در حین انجام درمان‌های دندانی، داشتن ماسکی مناسب و مقاوم در برابر مایعات می‌تواند از ابتلا به بیماری‌های عفونی جلوگیری کند.
چرا به ماسکی مقاوم در برابر مایعات نیاز داریم؟
ابزارهای پرقدرت دندان‌پزشکی و سرنگ‌های هوا-آب باعث تولید اسپری‌هایی قابل رؤیت می‌شوند که حاوی آب، بزاق، خون، میکروارگانیسم‌ها و ذرات آلوده دیگر هستند. این اسپری‌ها می‌توانند روی صورت دندان‌پزشک، دستیار، سطوح اطراف یا حتی خود بیمار بنشینند.
ماسک‌های مقاوم در برابر مایعات از تماس مخاطی یا استنشاق این ترشحات آلوده جلوگیری می‌کنند و نقش حیاتی در کنترل عفونت دارند.
آیا تفاوتی بین ماسکی با BFE 95% و 99.7% وجود دارد؟
بله، تفاوت بسیار مهمی است.
- BFE یا راندمان فیلتراسیون باکتریایی نشان‌دهنده درصد باکتری‌هایی است که از ماسک عبور نمی‌کنند.
- BFE 95٪ یعنی ۵٪ از باکتری‌های معلق در هوا از ماسک عبور کرده‌اند.
- BFE 99.7٪ یعنی تنها ۰.۳٪ از باکتری‌ها عبور کرده‌اند.
هرچه عدد BFE بالاتر باشد، ماسک محافظت بالاتری در برابر باکتری‌ها دارد.
ماسک پیشنهادی CDC برای دندان‌پزشکان چیست؟
مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها (CDC) توصیه می‌کند که دندان‌پزشکان از ماسک‌های جراحی با راندمان فیلتراسیون باکتریایی بالای 95٪ (BFE>95%) استفاده کنند. این ماسک‌ها باید در برابر پاشش قطرات حاوی عوامل بیماری‌زا نیز مقاوم باشند.
ماسک جراحی چیست؟
در آمریکا، ماسک‌های جراحی توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تأیید می‌شوند. این ماسک‌ها می‌توانند با برچسب‌های زیر وارد بازار شوند:
- Surgical
- Laser
- Isolation
- Dental
- Medical procedure masks
تمامی این ماسک‌ها در دسته ماسک‌های پزشکی با کارایی محافظتی مشخص قرار می‌گیرند.
استاندارد ASTM چیست؟
ASTM International یکی از بزرگ‌ترین نهادهای تدوین‌کننده استاندارد در جهان است که استانداردهای ماسک‌های پزشکی را بر اساس عملکرد واقعی آن‌ها در آزمایش‌های مختلف تعیین می‌کند.
مهم‌ترین آزمون‌های عملکرد ماسک بر اساس استاندارد ASTM
- BFE و PFE (فیلتراسیون باکتریایی و ذرات):
- هرچه این اعداد بالاتر باشند، ماسک در جلوگیری از عبور باکتری‌ها و ذرات معلق بهتر عمل می‌کند.
- مقاومت در برابر مایعات:
- ماسک با فشارهای مختلف از خون مصنوعی آزمایش می‌شود (80، 120، 160 میلی‌متر جیوه).
- هرچه فشار تحمل‌شده بیشتر باشد، مقاومت ماسک در برابر پاشش مایعات بیشتر است.
- فشار دیفرانسیل (Delta P):
- نشان‌دهنده راحتی تنفس از طریق ماسک است. عدد کمتر = تنفس راحت‌تر.
- قابلیت اشتعال‌پذیری:
- با استفاده از تست شعله بررسی می‌شود. سرعت سوختن، میزان ایمنی در برابر آتش را نشان می‌دهد.
چگونه بدانیم ماسک فعلی‌مان محافظت کافی دارد؟
طبق استاندارد ASTM F2100-11، اطلاعات عملکرد ماسک باید به‌صورت گرافیکی روی بسته‌بندی درج شود. همچنین، طبقه‌بندی ماسک‌ها به‌جای “کم، متوسط، زیاد”، به سطوح 1، 2 و 3 تغییر یافته است:
- سطح 1: برای شرایط با ریسک پایین
- سطح 2: برای ریسک متوسط
- سطح 3: برای ریسک بالا (مانند درمان‌های دندان‌پزشکی با اسپری زیاد)
هر چند وقت یک‌بار باید ماسک را تعویض کرد؟
- CDC توصیه می‌کند که بین هر بیمار، ماسک تعویض شود.
- در صورت خیس شدن ماسک، باید حتی در حین درمان هم تعویض گردد.
جمع‌بندی
در محیط‌های دندان‌پزشکی که خطر پاشش و تماس با ترشحات بدنی بالاست، استفاده از ماسک‌های پزشکی با کیفیت، مقاوم در برابر مایعات و دارای فیلتراسیون بالا ضروری و غیرقابل اغماض است. حتماً در انتخاب ماسک به موارد زیر توجه کنید:
- درصد BFE و PFE بالا
- سطح مقاومت در برابر مایعات (سطح 2 یا 3)
- قابلیت تنفس راحت (Delta P پایین)
- درج سطح عملکرد روی بسته‌بندی بر اساس استاندارد ASTM
با رعایت این موارد، می‌توانید از سلامت خود، تیم درمانی و بیماران به‌خوبی محافظت کنید.
